Płaskostopie to wada kończyn dolnych, która polega na obniżeniu łuków wysklepiających stopę. W warunkach niezaburzonych stopa opiera się o podłoże poprzez trzy punkty. Są to: pięta, głowa pierwszej oraz głowa piątej kości śródstopia. Oprócz tego między nimi przebiegają trzy najważniejsze łuki stopy: podłużny boczny, podłużny przyśrodkowy oraz poprzeczny przedni. To właśnie ich obniżenie doprowadza do płaskostopia.
Najczęściej pojawiająca się postać płaskostopia to tzw. stopa płaska podłużnie.Dla takiej stopy charakterystyczna jest:
- koślawość kości piętowej,
- obniżenie łuków podłużnych,
- szybkie męczenie się oraz bolesność łydek oraz stóp.
Zagwarantowanie optymalnych warunków środowiska w przypadku płaskostopia to głównie troska o dobrze dobrane obuwie oraz o to, aby stopy nie były przeciążane żadnym nadmiernym wysiłkiem. Dbanie o nieprzeciążanie stóp warto zacząć od unikania:
- skoków oraz biegów (zwłaszcza tych, które są wykonywane na twardym podłożu),
- zbyt długiego stania,
- długotrwałych wysiłków, które prowadzą do przemęczenia mięśni wysklepiających stopę.
Rekomendowane jest z kolei:
- zapewnienie stopom możliwości wykonywania obszernych i niczym nieskrępowanych ruchów,
- chodzenie na boso po miękkim podłożu.
Postępowanie korekcyjne u dzieci z płaskostopiem – od czego zacząć?
1. Najpierw należy się upewnić, czy rzeczywiście dziecko ma tego rodzaju problem, a jeśli tak, to, jak bardzo jest on zaawansowany.
2. Później należy się zatroszczyć o to, aby mu zapewnić optymalne warunki środowiskowe.
3. Z pewnością warto zacząć od wzmocnienia mięśni, które są odpowiedzialne za utrzymanie łuków, bo to one decydują o wydolności stopy.
4. Równie ważne jest wyrobienie u dziecka nawyku prawidłowego stawiania stóp podczas biegu, chodu, siedzenia oraz stania.
Przykładowe ćwiczenia, które mogą okazać się pomocne
Ćwiczenia na płaskostopie u dzieci mają za zadanie doprowadzić do wyrośnięcia z fizjologicznej stopy płasko – koślawej. Oprócz tego funkcjonują one jako ważny składnik codziennej rehabilitacji. Stopień ich trudności powinien być uzależniony od wieku i fizycznych możliwości danego dziecka. Kluczowe w tym wypadku jest wzmacnianie tych mięśni stóp, które są odpowiedzialne za podtrzymywanie sklepień stopy. Tylko ich regularne powtarzanie może z czasem przynieść wymierne efekty.
- Leżenie tyłem – stopy powinny zostać oderwane od podłoża; ruch, jaki należy wykonać, to krążenie stóp na zewnątrz i do wewnątrz.
- Siad płaski – ruch w tym wypadku sprowadza się do naprzemiennego zginania oraz prostowania stopy w stawach skokowych; do tego dochodzi równoczesne zginanie palców.
- Leżenie przodem, ręce pod brodą – nogi powinny zostać ugięte w stawach kolanowych – aż do kąta prostego; ruch polega tutaj na zbliżaniu oraz oddalaniu od siebie podeszwy stóp.
- Siad ugięty – ruch sprowadza się tutaj do obejmowania stopami (a mówiąc precyzyjniej ich brzegiem przyśrodkowym) piłeczki.
- Siad kuczny – ruch, jaki będzie wykonywany, to toczenie piłeczki po podłożu (między stopami).
- Siad na ławeczce – ruch polega w tym wypadku na podnoszeniu z podłogi woreczka i rzucaniu nim np. do wiaderka.
- Siad na podłodze – ruch, jaki trzeba wykonać, to podnoszenie przy użyciu palców stóp różnych drobnych (lekkich) przedmiotów.