Rozwijanie naturalnych czynności ruchowych – od czego zacząć?

U każdego z dzieci rozwój ruchowy (motoryczny) jest skorelowany z prawidłową czynnością i budową układu ruchu. Równie ważny jest w tym wypadku sterujący wpływ ze strony układu nerwowego. Nadrzędną rolę odgrywa i prawidłowa czynność, i budowa całego układu kostno-stawowego i mięśniowego, tułowia, kręgosłupa i kończyn, a już zwłaszcza stóp. O sposobie przebiegu rozwoju motorycznego decydują również wpływy zewnętrzne (środowiskowe) oraz czynniki genetyczne (uzdolnienia ruchowe).

U większości dzieci rozwój naturalnych czynności ruchowych jest prawidłowy i nie wymaga dodatkowego wspomagania. Coraz częściej zdarza się jednak, że siedzący tryb życia i bierne formy wypoczynku go zaburzają albo spowalniają. Wówczas jego rozwijanie jest jak najbardziej wskazane.

Czego powinno się już nauczyć dziecko w wieku przedszkolnym?

Dla wieku przedszkolnego charakterystyczne jest bardzo duże bogactwo form ruchu. Z ustaleń naukowców wynika, że dziecko 5-letnie powinno swobodnie skakać, zachowywać równowagę oraz chwytać. To właśnie na tym etapie jego rozwoju jest kształtowana harmonia oraz płynność ruchu. Trzeba jednak pamiętać o tym, że w efekcie nieukończonego jeszcze procesu mielinizacji (czyli dojrzewania układu nerwowego) nadal dla większości dzieci problematyczne będą precyzyjne ruchy manualne.

W tym samym  czasie systematycznie zwiększa się jednak ich praktyczne doświadczenie ruchowe. Do tego dochodzi jeszcze zaznaczający się wtedy proces werbalizacji ruchu (chodzi tu o umiejętność słownego nazywania wykonywanych czynności).

W przypadku dziecka przedszkolnego rozwój sprawności ruchowej przebiega w dwóch różnych kierunkach:

• rozwijania ruchów manipulacyjnych (sprowadzających się do umiejętnego posługiwania się narzędziami oraz przedmiotami codziennego użytku),
• udoskonalania ruchów postawno – lokomocyjnych (biegu, chodu, wspinania się, skoków itp.).

W jaki sposób rodzic może pomóc swojemu dziecku, gdy zauważy u niego deficyty związane z naturalnym rozwojem czynności ruchowych?

• przede wszystkim sam musi być dla niego dobrym przykładem; jeśli zauważy, że ono ma problemy z koordynacją ruchową, to powinien mu pomóc nad nią popracować – wspólny taniec, zajęcia z aerobiku albo rzucanie piłką na pewno nie zaszkodzą,
• w sytuacji, gdy dziecko potrzebuje regularnych ćwiczeń gimnastycznych, warto zadbać o odpowiednie wyposażenie – z pewnością przyda się wtedy ścianka wspinaczkowa, materac gimnastyczny, drabinka gimnastyczna z siatką oraz np. drążek do podciągania,
• warto pamiętać o tym, żeby dziecku niczego nie narzucać – niech samo zadecyduje, jaką czynność będzie chciało danego dnia potrenować (najlepsza jest konwencja zabawy; zdolności manualne można potrenować np. podczas wspólnego wycinania ozdób z papieru albo robiąc biżuterię z koralików, makaronu i guzików),
• każdy, nawet najmniejszy sukces dziecka trzeba docenić – w ten sposób zmotywuje się je do jeszcze bardziej wytężonego wysiłku,
• wspólne bieganie, spacerowanie i spędzanie czasu na domowym placu zabaw także mogą pomóc – ważne, by stwarzać dziecku jak najwięcej okazji do bycia w ruchu.